هفته وحدت
پیامبرگرامی اسلام حضرت محمد (ص)، آخرین پیامبر الهی در شبه جزیرهی عربستان به دنیا آمد. در تاریخ میلاد پیامبر(ص) اقوال بین مسلمانان وجود دارد. عموم سیره نویسان معتقدند، تولد پیامبر گرامی (ص) در عام الفیل، در سال 570 میلادی بوده است. زیرا آن حضرت به طور قطع، در سال 632 میلادی در گذشته است، و سن مبارک او 62 تا 63 بوده است. بنابراین، میلاد پیامبر در حدود 570 میلادی خواهد بود. اکثر محدثان و مورخان بر این قول اتفاق دارند که تولد پیامبر، در ماه “ربیع الاول” بوده، ولی در روز تولد او اختلاف دارند. معروف میان محدثان شیعه این است که آن حضرت، در هفدهم ماه ربیع الاول، روز جمعه، پس از طلوع فجر چشم به دنیا گشود، و مشهور میان اهل تسنن این است که ولادت آن حضرت، در روز دوشنبه دوازدهم همان ماه اتفاق افتاده است.[1] دربارهی روز تولد پیامبر اسلام(ص) میان علمای شیعه و اهل سنت دو دیدگاه اصلی وجود دارد دوازدهم ربیع الاول و هفدهم ربیع الاول. یکی از علتهای مهم این اختلاف نظر این است که اختلاف در رویدادهای تاریخی، از همان آغاز وجود داشته و امری عادی و طبیعی است.
هفتهی وحدت و همدلی
فاصلهی تاریخ دوازدهم ربیع الاول و هفدهم ربیع الاول به عنوان «هفتهی وحدت» نامیده شده، در هفتهی وحدت که بر محور پیامبر وحدت آفرین و ولادت خجسته او شکل گرفته است. میثاقها مستحکم و پیمانها، استوارتر میگردد و خونها در هم میجوشد و دستها و بازوها در هم قرار میگیرد و چهرهها بر یکدیگر لبخند پیروزی و صفا میزند، همهی اقشار باهماند و امت اسلامی سرود وحدت، سر میدهند. هفتهی درس آموزی از کلاس معلم بشریت، حضرت ختمی مرتبت(ص) است که بر برکت میلادش، چهرهی جهان دگرگون شد و شرکها و نفاقها به یکرنگی گرایید و خصومتهای چندین ساله به «اخوت اسلامی» مبدل گشت.
گرامی باد هفته وحدت، که همه نور و سرور است مایهی انسجام ملت و فشردگی صفوف و بازدارندهی جامعه از گسست و پراکندگی و رو در رویی که خواست دشمن است. گرامی باد هفتهی وحدت، که “پیام رسالت” و “ندای امامت” را به گوش انسانها میرساند و در متن تاریخ و بستر زمان، جاودانه میسازد. هفتهی وحدت، چتری مبارک، از شعور و شور و ایثار و فداکاری و اخوت و صمیمیت بر سر مردم میگشاید، الهام میبخشد، آرامش میدهد، روح پرور است و دل انگیز و زدایندهی کینهها و کدورتها و خودخواهیها و خودبینیها.
وحدت توصیه الهی در قرآن کریم
خداوند در قرآن تمامی پیروان ادیان توحیدی را به وحدت بر اساس مشترکات فرا میخواند. آیات فراوان در قرآن هست که تاکید بر وحدت مسلمانان و یکپارچگی آنان دارد. از نظر عقل و منطق هم، کسانی که خداوند را، پیامبرش را و کتاب پیامبر را قبول دارند؛ باید در یک جبهه واحد باشند. هر کتاب آسمانی مسلمانان، به همان اندازه که بر روی وحدت آنان تاکید شده، از تفرقه و جدایی میان مسلمانان نهی شده است. قرآن کریم دراینباره میفرماید: وَ اعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنتُمْ عَلَیَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا.[2]
همگی به رشتهی دین خدا چنگ زده، به راههای متفرق نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید و خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف خداوند همه، برادر دینی یکدیگر شدید، و در صورتی که در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. همانگونه که با اتحاد قطرات آب، جویهای آب، و با به هم پیوستن جویهای کوچک به همدیگر، رودخانه ای عظیم ایجاد میشود، با اتحاد انسانها نیز صفهای بزرگی به وجود میآید که پشت هر دشمنی را میلرزاند و او را به وحشت میاندازد. اتحاد را میتوان، نخ تسبیحی دانست که مهرهها را در کنار هم نگه میدارد و ارتباط منظمی بین آنها برقرار میسازد و آنها را از پراکندگی، دورافتادگی و گم شدن حفظ میکند و اگر این نخ پاره شود، انسجام مهرهها گسسته میشود و هرکدام به جانبی خواهد رفت.
“وحدت به معنای یگانه شدن، یکتایی و یگانگی است“[3] و “وحدت مسلمین، به معنای یگانگی و هماهنگی مسلمانان در سایهی توحید و نبوت و قرآن و تکیه ننمودن آنها بر ممیّزات مذهبی و قومی است. همان امری که مجد و عظمت و شوکت آنان در گرو آن است و همان چیزی که پیامبر و قرآنِ مسلمانان با لحنی بلیغ و بیانی رسا، پیروانِ خود را بدان دعوت میکند”.[4]
دعوت اسلام به وحدت و انسجام
اسلام، جهانیان را به صلح و هم بستگی دعوت میکند و این یگانگی، سنگ بنیان اسلام بود که توانست آن را طی چهارده قرن، در برابر عوامل بنیانشکن نگاه دارد. در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، تفرقه و دو دستگی میان مذاهب و ملتهای اسلامی، از مسایل پیچیده و بنیانبرافکنِ جوامع اسلامی بوده و همین عامل، خسارتهای مادی و معنویِ جبران ناپذیری بر پیکر امت واحد اسلامی وارد کرده است. علی(ع) از اصحاب خود به دلیل تفرقه گلایه میکند و میفرماید: «به خدا سوگند! این واقعیت قلب انسان را میمیراند و دچار غم و اندوه میکند که شامیان در باطل خود وحدت دارند و شما در حقّ خود متفرق اید.“[5] ایشان در جای دیگر میفرماید: “از پراکندگی بپرهیزید که انسانِ تنها، بهرهی شیطان است؛ آنگونه که گوسفندِ تنها، طعمه گرگ خواهد بود”.[6]
اتحاد و وحدت مسلمانان در عصر حاضر
در دنیای امروز، حضور بیش از یک میلیارد مسلمان و پیشرفت و تعالیِ بی سابقه بعضی از کشورهای اسلامی، بهویژه کشور ایران، زنگ خطری را برای استکبار جهانی به وجود آورده است و به یقین آنها آرام نخواهند نشست. دشمنان که از آغاز ظهور اسلام از این امتِ واحد ضربههای سنگینی خورده اند، در صورت غفلت مسلمانان، از اختلافهای آنان سود خواهند جست و به آن دامن خواهند زد. دوری از اسلام اصیل و قرآن کریم، تعصب و لجاجت بدون برهان و منطق، قومیت گرایی و نژادپرستی، دنیاگرایی و نیز تفرقه انگیزی قدرتهای بزرگ به منظور سلطه بر مسلمانان و منابع مالی و فکری آنها را میتوان بخشی از دلایل بروز اختلاف در میان مسلمانان دانست. در جهان اسلام، هر کس به دنبال وحدت مسلمانان باشد و در این راستا مجاهدت نماید، کاری خدایی انجام میدهد و در نقطهی مقابل، هر کس با هر انگیزه و دلیلی به دنبال ایجاد تفرقه در میان مسلمانان باشد، کاری شیطانی انجام میدهد. تبعیت از کانون واحد و قرارگاه معین، یکپارچگی ایجاد میکند. موفقیتها برای پیروان یک مکتب، با وحدت آنان به دست میآید. مسلمانان دارای اصول، مبانی و اهداف مشترک هستند. اگر با وجود برخورداری از کثرت جمعیت و تمامی مواهب الهی، گرفتار مصیبت ها و عقب ماندگیها و فلاکتها شدهاند، دلیل اصلی آن در عدم پایبندی عملی به این اصول و مبانی است. دلیل اصلی مشکلات در جهان اسلام، تفرقه و عدم تبعیت و پیروی از آن کانون واحد و قرارگاه اصلی است.
ایران اسلامی، منادی وحدت
طرح اندیشه وحدت جهان اسلام، از جمله دغدغههای فکری دیرینه و اساسی حضرت امام خمینی(ره) بود که در طول دوران فعالیت اجتماعی و سیاسی خود، چه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از آن، لحظه ای از این موضوع غفلت نکرد. نامگذاری هفتهی وحدت، تشکیل کنفرانسها و سمینارهای بین المللی وحدت اسلامی، و تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به فرمان مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای “مدّظلّه العالی”، بهترین شاهد گویا بر این مدعاست که جمهوری اسلامی ایران، همواره منادی راستین وحدت و اتحاد
درجهان میباشد. کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، یکی از بزرگترین تجلیگاههای وحدت مسلمانان و ارزندهترین همایشِ جهانیِ دانشمندان و اندیشمندانِ مذاهب اسلامی است.
پینوشتها:
[1] مقریزی، در «الامتاع»، ص 3، همه اقوالی را که در روز و ماه و سال تولد آن حضرت وجود دارد، آورده است.
[2] آل عمران/103
[3] دهخدا، علی اکبر، لغتنامهی دهخدا، ج 14، ص 20453.
[4] حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، ج 5، ص 321.
[5] نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، خطبه 27، ص 51.
[6] همان، خطبه 127، ص 171.